Diorthotica in Cornelii Taciti Dialogum [microform]

i

•^.

V. T.\, ■

"• ' v,'..; ■,.•1^',

16 fc 'W

"' ■ <• : 1.-^: . ■ -■ ■■■.i '.■■• ..- .■
■ . .■ ts^"--;.-; • ■.. ■ ■■'->;•■'

^PROGRAMM

•i?'';>yi'

■ I ^ ■■ ■'

• -f*--' ^*^':, .'■•
: •■ -.: ^,.- ■ "• r^„ ■ '

-■•.•*?^^?'''4-.i^;,-

DES

KONIGL. GYMNASIUMS ZU BONN.

-S^

^

W-

ty

.? 1

SCHULJAHR 1857—1858.

V'- ■

V'

VON

/'

■..-.^:'--

Prof. Dr. Schopei#

..:■.■ .■■:■ :- '-■-•r^t:. ... .,,. =^^.v">. ••^ .- jr-i.:"?

-;.|_^;r ••/■•■ ..-^: ;.'V:.; '•;€ "M*^-'' :'

■'»*>':,'■. '■■',->■■:■■■. ^f''^ ■ ^^':. .

-■'?r».»r ■' ■■ •. ' .:• - '• :-

::-'i^'

■'*f.

S*».-,.,'^

^r':-'
^. •■■

';■ ••:.!<-
~-a^> ■■*■■>■'-.•'

o

■ .S-

:#?-$

•'7..; ■ ■■* j'*'^ -./'■•^''^'■"'■■■.^ijij--*''';.^^;'?

■ ■:*■

, * ■

i^:- ' -■■ ■ ^.m.

■.i^

'm^

s^,*:'^

-■iy^.

.4.

.34-- . : ■

;^**- -^

1. Diotlhotica in Cornelii Taciti Dialogum.y/

2. Schulnachrichten . Beidcs vora Direcror.

... ■ ';• ■~^'^ '^- "'? -■■ ■■-*•'

:-,&..;;:.'.■,■'■;; ^'' •; ■:-■ ..^ .. -n^'.' -X---* . -'
r'?* ;■■.•;; i-,}*v:>':*:: ■^:;';.,-^;.- ...

- ,^^-"

•t> «XW;.;. .t:

-:is^:*;:

^■'<, ,''"«'.';:.

■:: .:.-;'iii<.s, \ m

^ry-r" ■ ■

=;>#,:

•■i- />■»■■■■, : :■ -.

::■ ¥,-;;^ ■*?:;:

■ »L- f.^.r- ■•""?; —;: -•" ?' *;.

.•.#0?-.,;^ ■

■;--:f-

• ■■ K*. 'r

B 0 N N

"i: ;

:^^8t:';:;;3^:

■/ .■i^\

-'•■■■'■'** ^^^,

GEDRUCKT BEI CARL GEORGI

^'"Ri'#^:"' 18 58. ^-|:;7^'

* ■■^v*.»,-* ■^•>r-.'*

■:m^ -

-^■'.^t

, ■^■.J:_

"^ * -ji"''^-. '

» -;,.. ■^■■:1uf^. . ...
' .. ■ - . . ■■;.'■.>?:> V .-,.,,-,■

■ ..■■■-•. ; ••^'•■'^ ,i»'*»^i :;■■■;;,'•' •,,»-,. .:j.r .■ii'^

,|^ ,r.v..;>-^'->i;^::---^^|^..
- Jf ■ *' ;■:;.•■: ••^---■:

"■■.■S'

•*^

..•..'lii-.

>^ "v*,-; :;;•;='■' - ■^'.:'^

.'-.^Wr^—A' •v ■:,•'... " f ..'** .'^^^.w,

• ■■ 4?:,.'.-sV' ^" ■--

./?.

-.<*«

S « .'.-^i*i»

.*,«

'i^/

v^;/>^

:fej,*^'?f^^r^ :.^-"

*^^ -?*-■.*:., '■^.-•.V' . .r-^^if

;■> ,.>?'^.^s.-s,T,

*e?

:.:|iCi

^V».- •:,i^C-. :J%v.&-::^*^^5p|^fe^*;^:%-; ,;;i^ ^K^^A-

jft^'^*:-^-^*'

I

■-, , yV\»>

' '•^■v;j».v,-.;i--

. ■■ ^■■^'l^ «■■■!*; »-.■■■. ■■"■
.(-1 . -.^V^ ■f..T"- > y.,
• . -->.,■ >/.■.-- . ;>'/*><
" -. -^; -<,^f: ■<;»■,).„■.

„ ., ■ ^ •^; -'■-'■ >v ^^^"■''^ili Jfi- 1 ^ '

..'■ ■ , - (X ■> : ,1, I '. :• i,' ■ -i <c

■ -:; »>. ■-> .- " -•!;«»■• •->: ' * - ^ ■';• ■, ; .■-•,■;■''-

■'. '.i . , ■

■ "■ ■ i ■ ''^^i^r • ■

• I ■"*''<'"^S'"-' * ' "■

■^' '■ ! ■ • ■;*'«♦■-

^!-?e^:^-.:^-^' ■,-., '; ^ix-^^:'^^-: ^? i>:-:.:«-^:

^■\ ■■ ■ ■ '-■■"■.'-.■-■■,-;'■.'■-:-•,*«<■;■"♦■ ^:.»^ ■~'^^ ■- -' ' ■•■■':.' ..■■ -^■^^/'i--'

, , _ _ . ..... - ^»^. iV-:.-itt^^:-^ ^vs^.,.:: ■

■• ,.-"•;..•■ .'^■'", ■:? •■ % . <• " -. •"...'>•' :■ ,■ ^ . , '..• .

,';•■ ■-;.r.. ^ ■;;v.:-o'i^w'*;^ff:^':--V^''^^'^'^ ■•^':' '■''-' ■ ''■''. ' '"'"■ ■'' '' ^ '

- ■•■•■' i j • k ' 1 ■# ■ ' - . ' " ■' j ■ ^' * ■ , . ' ».

■;. ■V-,.,-.T,;;;S^- .;;\:-....;5;<j:^"'^''''"'yi'. '■'::. /^.''■' . : ■ " , <. ''^•^i!^^ ■:- Jl^^\iiA ■'■■■■•■ r^^^ii^^^

■f ■ -. ■ . ... . . ■ ..■■■•-■. ..-■■, ■ y.i^^- ■.•.^^■■\-^i;S*^y^l^^,'-J-. :•<•*. ■■•r^ .■■:■■ ^■.^. - ■>'

,■::':'::':««-:■:'• ^::'-;-'':^:r';:/>:;.-.'' .- .;'^,-';i -^ :i,/;:i,^:i::J*i*'*^^«'::-^><?->.^;*:;:P:-it

r. : V . •- ■ ■^■'-^ /•• ■ ■ • '■ • ■'■-■■', -■^$^'''.j^h---^v:''^: r -' '^ '■■■■■ ^ '^■■' '-^' :\ •■ -■ •

.-.■•■■ -■ ■ ..^' ■••*»..■■■ <'s.v"''. v,i'. , ■ -' • ■' •' . ''■■?-. -■>5.-: ' '. ■■ ■ ; •.-4,-' ' ••! ■■ •• .

■^' ":^ :■■:•■:■- ^:i ■ .'■■ >;•.■•• , • • <-• ■ ■ • —i ■■■',■ ^^•■-■^r^--.:V,-*--''Vl-':--;w;r^^ - -

»-::■:■:,'■*"■.'".;■ ;";•?:;..' /;: ■ .. .:'• ,,:..:,u^*.;,;PAftv.':.--v>^wt:->:

..:,.. '■ . >. , .*».!'■ I..',. *■.,■»',•■■ ■!.< ■ > '•' ..>-■■■ •■ '■''■■. v:^' ;,'.M. • -.^

-^•-V^ ^ •*'-■■'■•;•■• ^'''v- ■•'■•••-■^^^:-^' ••■■.■: ^ ■ ;" • .:- • -V ..;'^>,.:.--..:^^^.. ^^.«^^•.•■^■-^^^■^ ' ■•
■• '•.'•^:&e;'^-.-'.^-i^^^^^ '-- • ■:•-- ^■-'-.^^v-^^:'^^3i'-^*"-"'--fe

-■ ■ ■■■^*- ■; ■■■/■'^^'■•"■■t. 'V' -i;: ■ • ., . . .-.-.= ■,...aW- t»^«|-^'^'J^^/>4:^'-:>^^-;:"'^*^^

.' -• ■ . .\ ' ■ . :•* . ■ .-,'« -.,> -.■,.■, .- -. Vj'--. -• ■■ , .^ . . r, . > »•*

. '. ■ • , . ■ .^ ■ ■ f ■.> *

•i . »v,^i<i:..o«^ •• •'^.i''''.-'' --•■ ■.'5-: • ! ■ >.-*■*'' '■^'

^o.i-v,..-'' . v" ■ ..;•■

■ ' ■ri^^^^i^'^^^::^ '

- -^^ ■■:: %■;••■■- ■-^ •.,;^-:--:i^^:-.^v-^:t.?» ".:>»i.<^^. ■■ ^^^^- ■'^^■^^^^:^^^^ ■ • ^■^''^^^^'■■•"i

■i^^:^^Wf-' ■ ^'' •'• •■"'S;5iii^.:w;^^^^-:^>^ '^ ^^i^^^^^;,;^

; : ■^.r^^.v.t ■ -■^.'.^..■■■^■^r^ ..^■^.:-^*^v.;|^^^^^^^:-^'^^^^

'.V;^'^''^:^^'.--:K:^^ ; ■:,.,:':.::^'/^^>' •■v;:^'::.^;^. ' . .•-.■^■^ v:.*^rfe^^^^^-^:-^^--w->^^^^-^^j^^r: ^■.■;:.:i.::;

. ■. . ■■ ,:■ ■ ■■ .-* :*-'::>^^ :<.:_•"■:■■ . : 1'. ■•:'■'-": Cr *-'>:■■ '.^ '■ . . ' - ' •;,-;:'?':

, •, :^r-iv;'::-'

S ^•V^^vl?-'-.:'^'*!:'' -^^ '

■jSv';^

■■,»•■ ' '.-''t

'•'>•..■•'-:,.*••.

■4;- 5;,^'.»' ,
^ .• ' „

•-'■V

■• J'.

:-t-T'

1- , r •' ■

■ .... ^■!..MV'^--
- - ,,.» ■TJ I

• ..- .^■■.••■v-^ :;.-•'•>* •^/<i-.'i,/ .

"-•■ "'■ - v'*''^"i'S-'-*^ '''■'••' ■ • '

■, ->.

• 1 .»-.- .,

! ■
V- ■

":=^,^»^ -:::• ■■-.ii.;.^"-:'?,^'

■■■»'■

;?! :

.';•* ,iir":.'.-:;^'-*

•M'.-^--^';---'''

■i^?».-

»,: f.

. ^ ■

■■-*•-.?■

-. ."» ,- •

...1* - '-..^ .'^.

-:A.« ■. r*,;;. .«^•^fHW.-ji.^.^ltofe»"^**"-'' ■"• '

■:<^
' -^

A -. .': ,:; ri

.^v

f. ,

:.v
:^
/:::

.'}

..■■v'>:\.]

.N".'

^.iJk^:;;-.

•■ » »'p-fc, .

'•': '.^'^v

!• ^■'i*-i^^
I, ;• ■ :j^:^::"

.1 ;^v;*^

7" . ^^-".v

*vC-:'

'.. ^-. ;.:■■; -"v ■ :'.vt-'
•■' ^: :;^'-^::^'^-" ^ '^-•'

■•'■■■' ' ''•^^■>i,::::.?./ '.■^'«^■^^*' ■'.':> \ ^i ■"?'•■.
>k:..^ ■'r^f^^:^:^:^^:^^': ' ■' ^::^' .

■ > ; tw ./ / '

»• ,5^^' ,: ) ■■ ;

'■■?'" ■■'■■'i.

■ ^,':.^

\

\ ■

■. "*

^^:/:::

...X-

■ \^

<~ ■'' ~' ■■

■\- .■■ '.-',■.

:.r^>.^. '■■■%■ ■

1'.

' ' ■■-:»■
^ f. - .
■ . , -- -r-

''y**'' ■

J::-&:::

I

'■::-•■* V ,:^:.

y-:^] V

-.'^.'■^y .

■••'-V:!-;'^

"■:■,' .:''*•„

.■(»;j

*~ ■■7?3T»r .

Antc aliquot annos a Carolo Bartholdo Heinrichio, priusquam infelici suo fato
Kegimontium Prussorum hinc discederet , dono accepcram varias in Taciti Dialogiim
lectionos e codicc Farncsiano excerptas, quas, patre mortuo, in scriniis eius delitescentes
invcnerat. Eas nactus erat Hcinrichius, quantum coniicere licet, B. G. Niebuhrii bene-
ficio, cuius singulari industriae contigissc constat, ut librum, olim Romae in bibliothcca
Farnesiana asservatum , intcr codices Neapolitanac bibliothccae Regiae Borbonicae reperiret.
Verum cum Niebuhrius non amplius uno Apriii mense a. 1823. Neapoli degeret, vix satis
ci otii ad Charisii Artem Grammaticam, cuius editionem tum medilabatur, cum anti-
quissimo eiusdem bibliothecae Ms. conferendam suppetebat. Tantum aberat, ut codicis
illius Farnesiani, quo iam pridem lustus Lipsius Romae maximo libelli bono usus erat,
iterum excutiendi onus sibi iniungeret Ipse certe in litterls, quas Neapoli datas Com-
mcntarii de Vita immorlalis viri Vol. H. p. 508. et 510. continenl, dc opcra in Charisio
feliciter a se posita bis loquitur; Tacili ne verbo quidem usquam fit mentio. Itaquc
dudum suspicabar, Niebuhrium libri Farncsiani collationcm, ab Immanuele Bekkero in
lucem prolatam , non sua sibi manu parasse, cum, ecce, schedulae illae eius ipsius viri
docti, qui Niebuhrio mea quidem opinione opcram suam commodaverat, nomen suppedi-
tarent. In cxtrema enim collatione, quae doctain homints Itnli manum refcrt, haec le-
gitur subscriptio: Conferebat NeapoU Salcator Cyrillus IX Katend: Maii. Annum non
addidit, sive oblitus, sive quod Niebuhrio schedulas coram traditurus nihii attinere rc-
batur. Nempc qui Catalogum codicum Graecorum Mss. Regiae bibliothecae Borbonicae
Neapoli a. 1826. edidit, Salvator Cyriilus (alium enim fuisse nemo mihi pcrsuaserit) iam
indc ab anno 182*2. eiusdem bibliolhccae praefectus secundus erat, ut cx Frid. Blumii
nostri Itin, Ital. Tom. IV. p, 29. cognovi. Ex huius igilur Cyrilli collntione, quae quin-
quc foliis conslans, e regione tcxtus ed. Bipontinae II., scctis paginis, codicis Farncsiani
discrepantes lectiones exhibet, Niebuhrianam quam vocant collationem tanquam ex fontc
ductam arbitror. Est enim inter utramque, summam si respicis, mirus lectionum con-
scnsus; hoc uno difTerunt, quod Cyrilliana mullo altera locupletior est. Id ne cui frau-
dem faciat et coniecturac meae fidem minuere videalur, iion dissimulabo vereri mc, ne
Bekkerus collatione Cyrilli, quam a Niebuhrio intcgram procul dubio et accurate de-

1

I' v

scriplam acceperat, ita pro cditionis suae ronsilio usussit, ul non nisi ca ederet, quae
incinoratu digna ipsi vidercnlur. Ulcunque res se habuit, non ingratum fore spero, sl
quidquid apud Bekkcruin aut deest aut aliqua ralione a Cyrillo dissidet, id hac oppor-
tunitate, quani diligcntissime polero, indicabo: non quo ad ea, quae aliundc de codico
Farnesiano innolucrunl, novi inde mirum quiddam airernm, sed ut praestanlissimi illius
instrumenli critici nolitia fiat ccrtior niinusque crroribus obnoxia. Sicubi leclionibus
sigla B adscripta legilur, scienduin est, cdilionis eas esse Bipontinae, quas cum Cy-
rillus silenlio praclermisisscl, non iniuria Bekkerus, quamquam plerumque, ut par
cral, dubilanter, codici ipsi tribuit. (}uod iudicium licet in univcrsum consensu eorum,
qui codicem poslea inspexerunt, satis comprobatum sit, tamen non deesl, ubi vi-
rum xQiTixciTaTov ratio fefelleril. Eiusmodi lectioncs asterisco notavi. Denique ne illa
quidem Farnesiana, quae nimio brevilatis sludio Bckkerns interdum Ernestii annotatio-
nibus nullis canccllis scclusa inseruit, omillcnda duxi, ne quis forie, unde isluc vene«
rint, miretur.

EU. BEKK. II. p. 496, 1. scpe 3. acloquentiae add. „Eloqueiitia scmper cum diph-
Ihongo scribitur in cod." Cyrillus. 10. mihi add. 497, 4. caeleberrima 12.

pracssus 18. ct otn. 22. apprehcndisti B. 26. Leges quid Maternus sibi de-

bueril et ngnosces quac audisti , quod si qua misit 498, 1. recitalione B. 7. ob-

missis. „Vcrbum otnitto» etc. eadem orlhographia scribilur, quoties occurrit in cod. ras."
Cyr. 12. Graeculoruin 13. aggregares B. 21. causarum B. 499, I. mihi

satis superque 5. in iis cogitalionibus excusent 6. gralia £. m 13. et ego

enim. 14. inveniri non paliar? Maternum societatc plurimum defendi sed ipsum

500, 8. prospere B. 10. loricae gladius 12. sive in iudicio B. * " ■

14. qui B. 501, 2. aliquo B. 5. suam add. 12. orbis 14. aegressus. „Sic

scribitur hoc verbum , ubicumque occurrit." Cyr. 17. coram 18. quemcunque

oralor indueril B. 502, 6. Ictiorem 11. foeliciter 14. tum abire non in

alio oritur 15. nec codicillis B. 17. ct in urbe nos dum apud 19. rccta et

indolcs 503, 6. Epropriuni 8. non minus esse 10. illis alterius 17. angu-

stia B. 504, 4. aegraegius 5. contemplus 6. civilatis j^. ante donec tam ct
quam ac om. 26. et tibi 505, 1. nostrum 22. geniuin B. * oflltia ut quac

506, 4. penctrat inedium ut per tol 17. et anle epigr. om. 507, 2. offendere
7. at tu anle meditatus om. 14. ct add. 17. Parant enim quid me non minus diu
uccusare oratores quam Aper laudaverat 508, 1. Valinii B. * 2. et hodie B.

4. deiungere 7. cuiusque 13. nec in strepitu 509, 1. abundabat B. 12. qui
B.* Messalae B. 17. secretum B.* 510, 1. an ante quod timent om.

6. solicitudinibus 7. cotidie. „Semper eadem orthographia scriptum occurrit in co-

dice ms.« Cyr. 8. fonlis 9. Pallantem 16. velut stinclus. Tum Urbanius

1

■ ''■■ ■ . i '

■ Tf-v: T'

■-i;--^ -<4i^; j^^^zfv^.UT-'^

511, 9. decebat, tupertcripto o prtor» Utterae e. 15. eruditionis ac 24. Mcssalla

512, 1. Anliqais co credo audacius 10. abiisset, superscripto absit 11. isle enitet
12. alius add. contentus B. 513, 2.exequeniur 10. significatione B. 13. CCC
annis iJ. 15. Phylippi 20. ac rcspectum huius evi 21. si ut if. 22. est iJ.

514, 3. eodem anno B, 8. adscribitis 11. Vil idus 13. statuae

novem et quinquaginta 21. se falebatar ct pugnae 22. Brilanniae

515, 14. Scrvio Gaibae 15. vocaverimus B. 17. utinam in illa parte irmtatus esset
20. quoque B. 516, 1. qui pro Catone 4. sed B. 5. antiquus 15. Cassium
quem reum faciunt 517, 9. ct ante ApoUodori om. 11. videtur 12. crat

15. quom vix in cortina 5 18, 8 exspcctabit B. 16. aut Turpionis aut Ambivii
519, 10. Acquidem fatebor 12. Ganuti aut Attii B. * De Furnio ct Coranio
alios 520, 10. ei quo sublimius 12. sivc in B.* 13. parte serum 14. illae add.
24. temporis 522, 3. dicendi genus ti. scnsus optet cum 10. laudatum

16. vel rnbigine 22. nam ct haec imitalus. ^Lcgi potest etiam inDitatus.^ Cyr.
2i. ii qui se antiquos oralores vocabant 523, 1. signiticasse 17. gravitati

18. et quotiens 19. ea qaotiens 20. planitas est 524, 10. et a vestris

11. Igitur exprome nobis 24. si comminus fatetur 525, 7. si vere 8. spe-

ciem 13. sciani quanvis 15. cogitationem et sunt aliqua 23. et C. Caelium

526, 2. ncc om. 14. frequens sicut bis cta et exclamatio 15. tenere B. ♦

527, 16. apparate 18. cquidem B. 19. paulo ante plane mitiorc aeloquentia et iem-
porum nostrorum miratus iratus 22. a prima disceptatione . Nam nec 528, 8. etenim
iam si mibi 529, 14. et bibacitati 21. nec praeceptores 26. laboratur 31. ha-
bu«rit B. de curiis refcram 530, 4. nobis 9. Diodotum B. 28. ut in iis artibus
pectus implorent 531, 4. disserimus plenimque om. 15. tencbitvenas 22. aliquid om.
apcrtos pro hi aptos 532, 1. locos. Dabunt 6. liberaliter dcbet B. 20. cliam B.
533, 2. vis quoque cotidiani 16. non rhelorum 534, 4. facullatc et acloquentia 10. exer-
citationes 16. illud 22. in civitate locum 535, 4. magnos 17. sudibus 22. pracce-
ptoribus B. 536, 10. M. Crasso 12. deducunlur in scholas quibus B. 17. et dicunt B.

19. rhetoras 537, 7. .,,Post verba ad veros iudices tenlum est leguntur in codice sequentia
verba : multum deficit in exemplaribus, quae reperiuntur.'^ Cyr. 9. tlama 538, 5. proba-
bat 16. cum testimonio quoque in publicis non abscntis 18. praemia etiam neces-
sitas ct commodo discrtum 20. sed contra 22. slipulabantur clientulorum B.
26. vestras haec vetera, quae ct in 539, 1. antiquariorum B. et cum maximc a
Mutiano 3. aedita 31. adversarius eo acrior per pugnas sibi ipsas dcsumpscril
540, 2. criminibus ore B. 3. ul secura velint 4. aptior esl ita eril om. B.*
9. primus haec III consulatu 18. Urivae 541, 1. videtur 9. diligentis B.

II. iudex quani quando, super quam scripto s- cmu 17. coartarenl 542, 6. quo-

que om. B. 18. accepimus 19. ne B. 20. aut ullius B. 543, 3. siculi B,

6. nec bene formam 7. horum non emendare 10. in civitatem nostram

544, 6. obscurior gloria 8. cum optima cilo 16. vilas ac veslra tempora

20. bono B. „lnler verba alterius utatur el finierat ilaternus interest spatium punclis
distincium ac lacunam indicans.^ Cyrillus.

Haec hactenus. Nunc Dialogum ipsum percenscre libet, quo nullam Tacili partcm
plures temporis hominumque iniuria niaculas suscepisse, neminem latere arbitror, qui
libcUum prudcntiae plenissimum et divino illius ingenio plane dignum cognorit. Quae
vilia efsi salis magno numcro e.xcellentium criticorum cura feliciter cxemeril, tamen
nonnulla eliamnum resident, quibus rcmedia certatim adhibila paruni nut nihil opis attu-
Icrunt. Sunt alia rursus , quae cum recta et intcgra vulgo habeantur, mihi quidem du-
bium non cst, quin depravala sint et corrigi poscant. Ex utroque gencre iam pauca
proferam , cctcra alias , ubi videbitur.

Cap. 2. Marcus Aper et lulius Secundus , celeberrima tum ingenia fori nostri , quos
cgo in iudiciis non ulrosque modo studiose audiebam^ sed domi quoque et in publico
adseclabar etc. Noli dubitare , quin errore librarii turbatus sit verborum ordo. Quod vi-
tium transponendo ita facillime sanabitur: quos ego utrosque non in iudiciis modo stu-
diose audiebam, sed dom quoque etc.

C. 3. Igitur ut intravimus cubiculum Matemif sedentem ipsumque quem pridie re-
cilaterat Ubrum intra manus habentem dcprehendimus. Codicum leclio est sedentem
ipsum qnem pridie. Unde M. Hauptius coniecit, quod hodie vulgatur. Yerum ex accu-
rale loquendi lege part. sedentem requirit pronomen eum, vet quod in Dialogo eius prope
vicem nonnunquam subit , ipsum. Quare Lipsianam leclionem sedentem ipsum et quem
praeferrem , nisi leniori medela corrigendum videretur : sedentem ipsum quemque.

C. 7. Tum mihi supra tribunatus et praeturas et consulatus ascendere videor, tum
habere, quod si non in alio oritur^ nec codicilUs datur ncc cum gratia venit. Mirum est,
quam varia eaque partiin incredibilia excogilaverint viri docti, ul ex aUOy quod fraudem
inanifcsto prodit, boni aliquid eliccrent. Res lamen est eiusmodi, ul remedium non longe
necesse sit repetere. Si eniin pro in aUo , non ita violenta mulatione facla, innobis le-
gas, optime, si quid iudico, et sententiae verilatem et scrinonis urbanitalem restitueris.

Ibid. Qui non iUustres et in urbe, non solum apud negotiosos et rebus intentos,
sed etiam apud vacuos et adolescentes , quibus modo et recta indoles est et bona spes
sui? Halmius recte ex Boettichcri coniectura scripsit qui tam inlustres. Sed quod idem
post et in urbe excidissc et extra urbem slatuit, vereor, nc addidamentum non magis
Taciti manum referat, quam quod Ritterus nollem in ipsum ordinem recepissct: et in
cetero orbe terrarum et in urbe. Nec vero Haasius, quo offensionis scilicet causam aino-
lirelur, salis caute et ante in urbe uncis inclusil. Ne multa. Lego: Qui tam iUustres

,1

.'A-.ilk>ItMf

sunt in urbe, Corruptela fluxit ex eo, quod antiquitus sun< duaruin littcrAruni com^
pendio il scribi solebat. Vid. Wallhcri Lex. Diploin. p. 383, 3. Ceterum Tacitus ipse
c. 12. nec uUus Asinii aut Messalae liber tam iliustris est , quam Medea Ocidii aut Varii
Thyestes, ■■.■... c- = t.,-. .■■■..•

. C. 10. Kec excusalur offensa necessiiucUne officH aut fide advocationis aut fortuitae
et subilae dictionis impelu: meditalus videris aut elegisse personam nolabilem et cum
auctoritate dicturam. Quod vulgo antc elegisse iegitur aut^ cum frustra Ritterus expli-
care tentasset, c coniectura Haasius hanc, Halmius etiam scripserunt. Neutrum credo
probari posse. Alterum cnim mirum quam otiosum est, alterum ad exprimendam, quam
bene Halinius perspcxit, sentcntiam parum eflicax. Corrigendum, ni fallor: meditalus
rideris ultro elegisse. Eodem scnsu ultro apud Tacituui cuin alibi saepius , tum in hoc
uno Dialogo tcr rcpelilum legilur : c. 9. ultro rogare, c. 19. uUro admonere, c. 32. ul-
tro deridere. Vid. Doederl. Synon. HI. p. 108. 7.

C. 1 2. Nemora vero et luci ct secretum ipsum , quod Aper increpabat , tantam mihi
afferunt voluptatem , ut inter praecipuos carminum fructus numerem, quod non in stre-
pilu , nec sedente ante oslium Utigatore , nec inter sordes ac lacrimas reorum componun-
tur ; sed secedit animus in loca pura atque innocentia, fruiturque sedibus sacris. Quis
Tacitum credat strepitu ita nudc hic posuisse, ut, quem dical strepitum, intelligi ncqueat?
Mihi non dubium est, quin scripserit: quod non in strepitu urbis, ncc sedente ctc. Rc-
spondet nimirum Matcrnus ad id, quod Aper c. 9. dixerat, poetis, si modo dignum ali-
quid elaborare velint, relinquendam esse urbis iucunditatem ct cetcra officia deserenda.
v> $!V.C. 17. Statue sex et quinquaginta annos, quibus mox Divus Augustus rem pubUcam
rexit; adiice Tiberii tres et viginti, et prope quadriennium Gai, ac bis quaternos denos
CUiudii et Keronis annos , atque iUum Galbae et Othonis et ViteUU longum et unum ait-
num, ac sextam iam feUcis huius principatus stationem, qua Vespasianus rem publicam
fovet: centum et viginti anni ab interilu Ciceronis in hunc diem coUiguntur^ unius ho-
minis aetas. Excidisse ante unins suspicor id est, quod cum olim pro more una liltera
1. scriplum essct, crror tanto proclivior erat. Atque haec formula, de qua vid. Ruhnk.
ad Vell. H. 23., lcgitur etiam c. 3. 9. 22.

C. 26. Quodque vix auditu fas esse debeat^ laudis et gloriae et ingenii loco pleri-
que iactant cantari saUarique commentarios suos. Vnde orilur iUa foeda et praepo-
stera , sed tamen frequens quibusdam exclamatio , ut oratores nostri tenere dicere , histrio-
nes diserte saUare dicantur. Vulgata lectio sed tamen frequens quibusdam excla-
matio nihil nisi commcnlum Bcati Rhcnani cst, qui ex quntuor, quae in libris
sine sensu legcbantur verbis sicut his clam et, unum illud suum quU)usdam con-
flavit parum feliciter. Foslea alii aliler loco perquam affecto mederi aggressi
sunt. Velut Ritlerus hoc modo: frequens sicut histrioni clamor et exclamatio, Haasius:

»•

. 8

freqtttn» $aeeuU hmv» ghria et exclamaiio. Halmius talc aliqutd exspectari ait: fre-
queus, ncut »eUiSf plaudaitiHm i\e\ fautorum') exclamatie. Quibus e coniecturis quo-
niam nulla meo qaideni iudicio ad verboruni integritateni quicquain racit, tenlabo,
si quid melius possim. Puto igilur legendum: freqnens, ut sic dixerim, cUiusula et
exclamalio. In quo ne quid temere mntasse videar, antc omnia tenendum est, in co-
dice Farnesiano non cta , ut npud Bekkerum est , legi , sed discrte Cyrillo testantc cta ,
quod compendium est scripturao pro clausula, Yid. Wallher. I. I. p. 53, 4. Deinde pro
sicui syllabarum transpositione ut sic correxi ; his auteiu , sive quod in cod. Farnes. legitur
bis, ex male intelleclo dij; ortum cst. Ita cniin oliin pro cUxerim hic scriptum fuisse,
co magis adducor ut credam, quod eandein siglnm non solum pro dixi cl dixity veruin
ctiam pro dixerunt in usu Tuissc, ex inembranaruin tractatione didici. Inm vcro formu-
lam ut sic dixerim, qua Tacitus in ipso Dialogo , ut alios locos mittain, bis c. 34. et 40.
usus est, nemo non videt, insolontiori vocis clausula usui molliendo servire. Proprie
enim ctoiuti/a dicebatur, cum histriones, peracta fahula, a spcctatoribus , ut sibi plaude-
rent, postulabant. Vid. Casaubon. ad Sueton. Aug. 99. Hoc loco ad cxclamationum
genos transfertur, quo, ul histriones, ita oratorcs tunc temporis , quoties placuissent, ab
auditoribus eflerri solcbant. Vix opus est, ul addain, clausula et exclamatione sic iuxta
posilis, exclamalionem designari, quae, cum ad fincin ventum est, tollatur. Excmpla
huius loquendi formae, quain Tacitus impcnse amat, dedil Boettich. Lex. Tac. p. LXXX. sqq.

C. 27. Neque enim hoc colligi desideramus, disertiores esse antiquos, quodapudme
quidem in confesso est, sed causas exquirimus ^ quas te solitum tractarc paulo ante dixisti^
plane mitior et eloquentiae iemporum nostrorum non iratus , antequam te Aper offenderet
maiores tuos lacessendo . Deest in codd. dixisti, quod Lipsius supplevit. Verum Intius
serpsissc ulcus snspicor ncc hoc unum modo vcrbum hausissc. Nempe quod sequitur
plane mitior etc, nimis hiat, quam ut in Dialogo ferri possit. Vide, nuin scripserit:
paulo aute dixisti^ cum esses plane mitior. Gravius laborant, quac his cohaerent: et
eloquentiae temporum nostrorum non iratus. In codd. Fames. ct Perizon. est aeque
vitiose : plane mitiore aetoquenlia et temporum nostrorum miratus iratus , praeterquam
quod cod. Perizon. milior eloquenlia habct. Unde Doederleinius (nam aliorum conatus
longum est referre) hoc exsculpsit : plane mitior et etoquentiae temp. nostr. minus iratus,
idquc Hnasius , praccunte Halmio , recepit. £go corruptae lectionis vestigia mihi videor
pressius sequi legendo: plane mitior et eloquentiae iemporum nostrorum uoh ita iratus.

C. 31. l)e quibus copiose et carie et omaie ncmo dicere potest, nisi qui cognovit
naturam humanam et vim tirtutum pravitatemque viliorum et intellectum corum^ quae
neque in virtutibus neque in vitHs numerantur. OfTendit in his voc. intellecium, quod
unde pendeat, frustra quacris. Nemo enim cognoscere intellectum latine unquam dixcrit.
Einendo: et intellectwn habet eorum.

■^•.

9 *

**»■

C. 32. Et Cicero his, ut opinor, verbis refert, quidquid in eloquenHa effecerit , id
se non rhetorum, sed Academiae spaliis consecutum. Rectissime Haastus post rhetorum
inseruit offidnis , sumptum illud e Cie. Orat. c. 3. fateor me oratorem , si modo sim aut
quicumque sim^ non ex rbetoriim officiniSj sed ex Academiae spatus extilisse. Unum re-
stat vitium , quod Acidalius pridem animadvertit . Scribi enim oportet : id se non in rhe-
torum officinis , sed Academiae spaliis conseciitum, De neglecta iieratione pracpositionis

•n vid. Walch. ad Tacit. Agric, c. 35. ; .'^: - ^ > r v- .- -a'.^,. *,.i

r C. 33. Et MaternuSf Mihi quidem, inquit^ susceptum a ie munus adeo peregisse
nondum videris, ut inchoasse tantum et velut vestigia ac Uneamenta quaedam ostendisse
videaris. Nam quibus instrui veteres oratores soUti siiit dixisli , differentiamque nostrae
desidiae et inscientiae adcersus acerrima et fecundissima eorum studia demonstrasti . £n
novuui corruptelae exemplum, qua nihil in hoc libello frequcntius. Excidit nimirum
post qiiibus, quod iustn antilhesis poscit, artibus. Statim cnim Maternus velle se ait id
quoquc cognoscere, quibus exercitationibus iuvencs iam forum ingressuri con&rmare et
alere ingenia sua soliti sint. Cui Mcssala respondens, Quoniam initia, inquit, et semina
vetcris eloqucntiao sntis demonstrasse videor, docendo, quibus artibus antiqui oratores
instilui erudirique soliti sint, persequar nunc exercitationes eorum.

C. 34. Ita nec praeceptor deerat , optimus quidem et electissimus ^ qui faciem elo-
quentiae^ non imaginem praeslaret , nec advcrsarii et aemuli , ferro^ non rudibus dimican-
tes: sed auditoriunt semper plenum^ sempernotum^ exinvidis et faventibus , ut necbene
nec male dicta dissimularentur, Cum in libris esset ut nec bene dicta, primus ex coniectura
Rodolphus Agricold nec male addidit , quod postea in omnibus fere editionibus haesit. Nec
sane ioco id ccdere iuberem, nisi in codicis Farncs. lectione: ut nec breviter di^^a,
quae sensu aperte caret, aliud quiddam magis reconditi latere suspicarer. In mentera
venit corrigere nec bene nec sccus: quo ipso, si quis diu oijineicov olim nc bn' nc fec'
scriplum meminerit, depravatae lectionis vesligia ducere, vix, opinor, diffitebitur.

C. 37. Ergo non minus rubore quam praemiis stimulabantur , ne cUenlulorum loco
potius quam palronorum numerarentur , ne traditae a maioribus necessitudines ad aUos
transirent , ne tanquam inertes et non suffecturi honoribus aut non impetrarent aut im-
petratos male tuerentur. Nescio an ex Latinorum usu scribendi sic reponi oporteat:
ne tanquam inertes et non suffecturi, honores aut non impetrarenl etc. Similiter Tacitus
Germ. c. 13. arina sumere non ante cuiquam moris , quam civitas suffecturum proba-
verit. WAelUT honoribus y ab hominc curioso \'oc'i suffecturi superscriplum , mox, ul fieri
solet, in textum irrepsisse, vera lectione temere summota.

Ibid. Quis ignorat utilius ac meUus esse frui pace quam beUo vexari? Plures ta-
nien bonos proeUatores beUa quam pax fcrunt. SimiUs eloquentiae condicio. Nam quo
saepius steterit tanquam in acie , quoque plures et intulerit ictus et exceperit, quo maiores

■> ;i- ■ ■ ■ ■■■'-•

^•'..'H .

' 10

adcersarios acrioresque pvgnas sibi ipsa desumpserit, tanto allior et exceUior et illis
nobUitafa discriminibus in ore hominum agit, quorutn ea natura est, ut secura velint,
Ut nunc leguntur verba , eloquentiae exhibent prosopopociam, quae ullra prosae orationis
modestiam est ct Floro quam Tacito dignior. Nec tamen scriptoris ea culpa est, sed
edilorum , qui ex ingenio suo et ipsa et nobilitata reposucrunt , cum ipse cod. Perizo-
niani, nobilitatus Farnesiani fide nilantur. Eiusmodi videlicet remedio cavisse sibi vi-
debantur, ne, quo utnimque referrc licerct, deessel. £go vero librariorum iniuriam in-
iuria scriploris corrigi nolim. Quid igitur? Paulo ante scribcndum est: Nam quo sae-
pius steterit orator tanquam in acie. Ita interposita oratoris mentione, hoc simul pro-
ficitur, ut eliam proeliatores iam habeanl, quocum iuslc componantur. Deniquc in ver-
bis poslremis, quae et ipsa mutila, nec integrilati a quoquam restituta sunt, mihi
legendum videlur : quorum ea natura est , utancipitia, non secura velint. Ila, inquit, ho-
mines natura coniparati sunt , ut certaniinibus alcac plenis delectentur, quictem nc secu-
rilatem fastidiant. Ancipitia pro periculosis est etiam apud Tacitum loco non absimili,
Hist. II. 86. Pro certis et oKm partis nota, ambigua, ancipitia malebal.

,.■^9 ■•